Jod jest minerałem niezbędnym dla zdrowia tarczycy, funkcji neurologicznych i zdrowia reprodukcyjnego. Ten pierwiastek śladowy jest potrzebny do syntezy hormonów tarczycy, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu mózgu, metabolizmie, ciąży i rozwoju płodu. Ważne jest, aby każdy spożywał zalecaną ilość jodu poprzez zdrową dietę lub suplementy diety.

Większość jodu w organizmie wiąże się z tyreoglobuliną i znajduje się w tarczycy (1). Jest głównym wyznacznikiem czynności tarczycy, a jej niedobór może skutkować kilkoma zaburzeniami. Niedobór jodu podczas ciąży i wzrostu może upośledzać funkcje poznawcze i rozwój. Jej ciężki niedobór może prowadzić do niedoczynności tarczycy i wola (2). Jod jest również popularnym środkiem dezynfekującym i antyseptycznym stosowanym w leczeniu drobnych oparzeń i infekcji. Ponadto służy do zwalczania narażenia radioaktywnego.

W następnej sekcji wymieniono główne korzyści i zastosowania jodu. Sprawdź je!

Jakie są korzyści i zastosowania jodu?

1. Wspomaga zdrowie tarczycy

Funkcja tarczycy jest absolutnie kluczowa dla metabolizmu. Hormony T3 i T4 (trójjodotyronina i tyroksyna) zawierają jod jako niezbędny składnik i odpowiadają za regulację funkcji tarczycy (3). Jod jest niezbędnym substratem do syntezy hormonów tarczycy i ma kluczowe znaczenie dla autoregulacji gruczołu tarczowego i jego funkcji. Pomaga to w zwalczaniu drobnych fluktuacji w układzie hormonalnym (4).

Poza tym jodek - forma jodu - jest znany z kontrolowania funkcji tarczycy. Hormon stymulujący tarczycę (TSH) jest modulowany przez tarczycę, a jodek odgrywa kluczową rolę (5), (6).

Nadmiar lub niedobór jodu może prowadzić do różnych chorób tarczycy, które zostaną szczegółowo omówione w kolejnych rozdziałach.

2. Może zmniejszyć ryzyko dla niektórych wola

Dostępność jodu odgrywa ważną rolę w produkcji hormonów tarczycy przez tarczycę (7). U dorosłych łagodny do umiarkowanego niedobór jodu zwiększa częstość występowania nadczynności tarczycy z powodu wola toksycznego (7), (8).

Badania wykazały, że nadmiar jodu w połączeniu z dysfunkcją tarczycy może objawiać się wolem wieloguzkowym, co niekiedy prowadzi do tyreotoksykozy (4). Dlatego ważne jest, aby starannie dobierać programy dawkowania masowego jodowania.

3. Może pomóc w leczeniu nadczynności tarczycy i WdH

Terapia jodem radioaktywnym (RAI) w leczeniu nadczynności tarczycy została po raz pierwszy zastosowana w 1941 roku przez lekarzy z Massachusetts General Hospital w Bostonie (9). Badania wykazały, że radioaktywny jod może być stosowany w leczeniu nadczynności tarczycy u dzieci (10). Ta terapia wykazała wysokie wskaźniki wyleczenia przy odpowiednich dawkach. Istnieje jednak potencjalne ryzyko uszkodzenia genetycznego lub raka tarczycy, dlatego te radioaktywne terapie jodowe są stosowane zachowawczo do czasu uzyskania dalszych badań (10).

Ostatnie badania wykazały, że stosowanie radioaktywnego jodu w leczeniu nadczynności tarczycy może być przeciwwskazane (11). Nadczynność tarczycy indukowana jodem (IIH) występuje jako następstwo wyrównania niedoboru jodu, zwykle w populacji osób starszych z wolem wieloguzkowym i współistniejącymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego. Monitorowanie procesu jodowania może pomóc w zarządzaniu WdH (12).

Wdychanie IIH może również wystąpić w wyniku zwiększenia spożycia jodu u osób, u których nadczynność tarczycy (choroba Gravesa-Basedowa) nie jest wyrażana z powodu niedoboru jodu (12).

4. Może pomóc w leczeniu raka tarczycy

Tyroidektomia jest jedną ze standardowych praktyk leczenia dobrze zróżnicowanego raka tarczycy (13). Jednak jod radioaktywny jest podawany w celu zidentyfikowania wszelkich pozostałości tkanki. Badania dotyczące roli radioaktywnego jodu budzą kontrowersje ze względu na wiele czynników, takich jak niezrozumienie mechanizmów i brak zgody co do dawkowania i praktyk administracyjnych szpitali (13), (14), (15).

5. Może pomóc w rozwoju neurologicznym podczas ciąży

Jod ma również kluczowe znaczenie dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u płodu i dzieci (3). Hormony tarczycy pochodzące od matki są niezbędne dla rozwoju płodu, ponieważ regulują rozwój neurologiczny, zwłaszcza w późniejszym okresie I trymestru (16). Dlatego zaleca się kobietom w ciąży zwiększenie spożycia jodu o 50% poprzez dietę lub suplementy. W poniższej sekcji omówiliśmy szczegółowo zalecane poziomy dawkowania.

Wraz z postępem ciąży płód zaczyna wytwarzać te hormony (16). Hipotyroksynemia, niedoczynność tarczycy u płodu i kretynizm to tylko niektóre z poważnych konsekwencji niedoboru tarczycy i zaburzeń neuronalnych w czasie ciąży (16). Autoimmunologiczna choroba tarczycy (AITD), zespół przejściowej nadczynności tarczycy i różne typy wola są również powszechne w czasie ciąży, chociaż ich częstość jest mniejsza. Niedobór jodu pozostaje główną przyczyną upośledzenia umysłowego, któremu można zapobiec na całym świecie (6), (17).

Badania wykazały, że dzieci urodzone przez kobiety z niedoczynnością tarczycy osiągają niższe wyniki w teście neuropsychologicznym mierzącym takie parametry, jak język, inteligencja (iloraz inteligencji), uwaga i sprawność wzrokowo-ruchowa (18). Chociaż konieczne są dalsze badania, aby wykluczyć inne czynniki, które mogą odgrywać rolę w powikłaniach noworodkowych, zaleca się, aby wszystkie kobiety w ciąży były badane pod kątem chorób tarczycy, aby można było podjąć środki zapobiegawcze (18), (19).

Sól jodowana nie jest preferowaną metodą dostarczania jodu w ciąży, ponieważ nadmierne spożycie soli może prowadzić do dalszych komplikacji i zatrzymywania wody. Multiwitaminy są lepszą opcją, aby spełnić zalecane wymagania dietetyczne dla jodu podczas ciąży (20).

6. Może poprawić funkcje poznawcze

Jak wspomniano powyżej, jod ma kluczowe znaczenie dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u płodu i dzieci (3). Suplementacja jodu jest zalecana w celu przeciwdziałania niedoczynności tarczycy spowodowanej niedoborem jodu w ciąży. Może to pomóc w poprawie funkcji poznawczych dzieci i do pewnego stopnia zapobiegać trudnościom w uczeniu się (1), (3).

Jod jest również niezbędny do rozwoju mózgu, tworzenia i różnicowania neuronów, mielinizacji, a nawet tworzenia synaps (1).

Wykazano, że suplementacja jodem skutecznie poprawia rozwój fizyczny i umysłowy dzieci. Konieczne są jednak dalsze badania, aby zrozumieć rolę jodu w poprawie funkcji poznawczych (21).

7. Może pomóc w poprawie wagi urodzeniowej

Badania wykazały związek między czynnością tarczycy, poziomem jodu i wzrostem prenatalnym (22). Wysoki poziom hormonów tarczycy u matki w pierwszej połowie ciąży był związany z niższą masą urodzeniową (23).

Suplementacja jodu może pozytywnie wpłynąć na wagę urodzeniową noworodków (24).

Badania wykazały, że doustne podawanie jodu poprawia przeżywalność niemowląt w populacjach zagrożonych niedoborem jodu (25).

8. Może pomóc w leczeniu włóknisto-torbielowatej choroby piersi

Bezpieczeństwo i skuteczność terapii jodem w leczeniu i leczeniu włóknisto-torbielowatej choroby piersi u zwierząt została dobrze udokumentowana (26), (27), (28).

Jednak pacjentki z chorobą włóknisto-torbielowatą piersi reagowały inaczej na zastępczą terapię jodem (29). Badania ograniczają się do potwierdzenia tego twierdzenia, ale istnieją wstępne dane sugerujące, że jod może pomóc w leczeniu włóknisto-torbielowatej choroby piersi i raka piersi (26).

9. Może pomóc w dezynfekcji wody

Jod jest tanim i skutecznym środkiem do dezynfekcji wody ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze (30). Może to jednak prowadzić do spożycia jodu w ilości przekraczającej zalecaną dzienną dawkę. Może to stwarzać ryzyko, ponieważ nadmiar jodu może prowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych (30). Jod jest regularnie stosowany w basenach do czyszczenia i dezynfekcji wody.

10. Może zapewnić ochronę przed opadem jądrowym

WHO zaleca podawanie jodku potasu (KI) jako środek profilaktyczny po wypadkach jądrowych (31). Jest to jedna z najbezpieczniejszych i najskuteczniejszych metod przeciwdziałania przypadkowemu narażeniu radioaktywnemu podczas reakcji jądrowej (32). Jodek potasu nasyca transport tarczycy i negatywnie reguluje odkładanie się radioaktywnego jodu w tarczycy. Pomaga to w zapobieganiu dysfunkcji tarczycy i rakowi tarczycy (32).

11. Może pomóc w leczeniu infekcji

Jod powidonu (PVP-I) jest środkiem antyseptycznym i przeciwbakteryjnym. Może być stosowany w leczeniu skaleczeń, otarć i drobnych oparzeń (33). W rzeczywistości jest zalecany na liście podstawowych leków przez WHO (34). Jest powszechnie stosowany w leczeniu ran (przed i po operacji) oraz infekcji skóry, ponieważ ma szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego.

Teraz, gdy wiesz już wszystko o korzyściach zdrowotnych jodu, sprawdźmy, jak możesz go bezpiecznie spożywać.

Źródła jodu

Naturalne źródła jodu wymieniono poniżej (21):

• Jod występuje naturalnie w dużych ilościach w wodorostach (wodorosty, nori, kombu i wakame), krewetkach i rybach, takich jak dorsz i tuńczyk.
• Produkty mleczne są kolejnym bogatym źródłem jodu. Włącz do diety mleko, ser i jogurt, aby czerpać korzyści zdrowotne z jodu.
• Chleb i zboża na bazie zbóż również zawierają jod.
• Warzywa i owoce są głównymi źródłami jodu. Jod znajdujący się w glebie, na której są uprawiane, może odgrywać ważną rolę w ich wartości odżywczej.

Możesz również przyjmować jod w postaci suplementów diety i jodowanej soli kuchennej (21).

Możesz dowiedzieć się więcej o źródłach jodu i jak włączyć je do swojej diety.

Porozmawiajmy teraz o tym, ile jodu musisz spożyć w następnej sekcji.

Ile potrzebujesz jodu?

Ilość jodu, jaką musisz jeść każdego dnia, zależy od Twojego wieku. Średnie zalecane dzienne ilości podano poniżej w mikrogramach (mcg) (21).

• Etap życia i zalecane spożycie
• Od urodzenia do 6 miesięcy: 110 mcg
• Niemowlęta 7-12 miesięcy: 130 mcg
• Dzieci w wieku 1-8 lat: 90 mcg
• Dzieci 9-13 lat: 120 mcg
• Nastolatki w wieku 14-18 lat: 150 mcg
• Dorośli: 150 mcg
• Nastolatki w ciąży i kobiety: 220 mcg
• Nastolatki i kobiety karmiące piersią: 290 mcg

Kobiety w ciąży lub karmiące piersią potrzebują dodatkowego jodu, ponieważ dzieci otrzymują jod od matek, zwłaszcza we wczesnych stadiach ciąży. American Thyroid Association i American Academy of Pediatrics zalecają kobietom w ciąży, planującym zajście w ciążę lub karmiącym codzienną suplementację zawierającą 150 mcg jodu w postaci jodku potasu (21).

Ogólnie jod jest bezpieczny na zalecanych poziomach. Należy jednak zachować ostrożność, gdy jest przyjmowany razem z niektórymi lekami wymienionymi w następnej sekcji.

Czy istnieje ryzyko interakcji lekowych z jodem?

1. Wiadomo, że suplementy jodu wchodzą w interakcje z kilkoma lekami, takimi jak M1etymazol / Tapazol (stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy). Większość leków przeciwtarczycowych i przyjmowanie dużych dawek jodu przyniesie efekt przeciwny do zamierzonego. Mogłyby doprowadzić do zmniejszenia produkcji hormonów tarczycy (21).
2. Jodek potasu przyjmowany z inhibitorami ACE (Benazepril / Lotensin, Lisinopril, Prinivil lub Zestril), które są często przepisywane na nadciśnienie, może prowadzić do podwyższenia poziomu potasu we krwi (21).
3. Leki takie jak Spironolactone / Aldactone i Amiloride / Midamor - które są diuretykami oszczędzającymi potas - mogą również zwiększać poziom potasu w organizmie, gdy wchodzą w interakcję z jodkiem potasu (21).

Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub lekarzem przed przyjęciem suplementów jodu.

Jod jest świetnym uzupełnieniem funkcji tarczycy, ale stwarza też ryzyko wystąpienia pewnych skutków ubocznych. Sprawdź je w następnej sekcji.

Jakie są skutki uboczne jodu?

Za mało lub za dużo jodu może zaburzyć delikatną równowagę funkcji tarczycy. Oprócz zaburzeń czynności tarczycy wysokie spożycie jodu może powodować wymioty, pieczenie w jamie ustnej, gardle, żołądku i gorączkę. Możesz również odczuwać objawy, takie jak słaby puls, biegunka i nudności (21). Zapalenie tarczycy, rak i wole są również przejawami poziomu jodu i regulacji tarczycy.

Jakie są oznaki i objawy niedoboru jodu?

Po drugiej stronie skali jest niedobór jodu. Środowiskowy niedobór jodu jest jedną z głównych przyczyn zaburzeń tarczycy, takich jak wola, kretynizm, śmiertelność płodów i niemowląt oraz wzrost upośledzeń poznawczych i neuromotorycznych (4), (35). Zostało to rozwiązane poprzez wdrożenie programów masowego jodowania z pomyślnymi wynikami (1), (4).

Ponieważ poziom jodu i produkcja hormonów tarczycy są skorelowane, objawy niedoboru jodu pokrywają się również z objawami niedoczynności tarczycy:

• Obrzęk szyi: jest to powszechny objaw wola, który jest spowodowany niedoborem jodu. Niski poziom jodu powoduje, że komórki tarczycy rozmnażają się w tempie wykładniczym, co powoduje obrzęk szyi.
• Nieoczekiwany przyrost masy ciała: poziom jodu i gruczoły tarczycy biorą udział w regulacji metabolizmu. Może to prowadzić do zwiększenia masy ciała. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby zrozumieć dokładny mechanizm tego zjawiska (36), (37).
• Zmęczenie i osłabienie: Ponieważ funkcja tarczycy jest skorelowana z wydatkiem energii, niedobór jodu lub niedoczynność tarczycy mogą powodować uczucie zmęczenia, letarg i zmęczenie (38).
• Wypadanie włosów (38)
• Sucha, łuszcząca się skóra (38)
• Uczucie zimna niż zwykle (38)
• Zmiany tętna (38)
• Kłopoty w uczeniu się i zapamiętywaniu (38)
• Problemy podczas ciąży (38)
• Obfite lub nieregularne miesiączki (38)

Odpowiedzmy więc na najważniejsze pytanie.

Kto powinien brać jod?

Jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Suplementy jodu powinny przyjmować:

• Kobiety w ciąży i karmiące piersią (21).
• Osoby z niedoborem jodu lub niedoczynnością tarczycy (21).
• Osoby mieszkające na obszarach z niedoborem jodu (21).
• Osoby z niedoborem jodu, które spożywają nadmierne ilości goitrogenów, takich jak soja i warzywa kapustne (21).

Niedobór jodu we wczesnym okresie życia upośledza funkcje poznawcze i wzrost, ale poziom jodu jest również kluczowym wyznacznikiem zaburzeń tarczycy u dorosłych. Ciężki niedobór jodu powoduje wole i niedoczynność tarczycy. Zarówno niedobór, jak i nadmiar jodu wiążą się ze zwiększonym ryzykiem chorób tarczycy. Konieczne są dalsze badania w celu zweryfikowania optymalnych zakresów spożycia jodu i wyjaśnienia wpływu spożycia jodu na zaburzenia tarczycy.

Często Zadawane Pytania

Czy suplementy jodu są bezpieczne?

Suplementy jodu należy przyjmować pod nadzorem lekarza. Badania wykazały, że nadmiar jodu może być szkodliwy (39).

Jak długo trwa uzupełnienie niedoboru jodu?

Chociaż istnieją ograniczone dane, ludzie wykazali poprawę w 3 miesiące po przyjęciu jodu.

39 źródeł

Stylecraze ma ścisłe wytyczne dotyczące zaopatrzenia i opiera się na recenzowanych badaniach, akademickich instytucjach badawczych i stowarzyszeniach medycznych. Unikamy używania referencji trzeciorzędnych. Możesz dowiedzieć się więcej o tym, jak zapewniamy dokładność i aktualność naszych treści, czytając nasze zasady redakcyjne.

• Choudhry, Hani i Md Nasrullah. „Spożycie jodu i zdolności poznawcze: Potwierdzenie odpowiedniego spożycia”. Nauka o żywności i odżywianie vol. 6,6 1341-1351. 1 czerwca 2018 r., Doi: 10.1002 / fsn3.694

  www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6145226/?report=classic

• Zimmermann, Michael B. i Kristien Boelaert. „Niedobór jodu i zaburzenia tarczycy”. The Lancet Diabetes & Endocrinology 3.4 (2015): 286-295.

  www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2213858714702256

• De Escobar, Gabriella Morreale, María Jesús Obregón i Francisco Escobar Del Rey. „Niedobór jodu i rozwój mózgu w pierwszej połowie ciąży”. Żywienie dla zdrowia publicznego 10.12A (2007): 1554-1570.

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18053280/

• Woeber, Kenneth A. „Choroba jodu i tarczycy”. The Medical Clinics of North America 75,1 (1991): 169-178.

  europepmc.org/article/med/1987441

• Mariotti, Stefano i Paolo Beck-Peccoz. „Fizjologia osi podwzgórze-przysadka-tarczyca”. Endotekst. MDText. com, Inc., 2016.

  www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278958/

• Chung, Hye Rim. „Funkcja jodu i tarczycy”. Annals of Pediatric Endocrinology & Metabolism 19.1 (2014):

  www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4049553/

• Laurberg, Peter i in. „Spożycie jodu jako wyznacznik zaburzeń tarczycy w populacjach”. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism 24.1 (2010): 13-27.

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20172467/

• Zimmermann, Michael B. „Badania nad niedoborem jodu i wolem w XIX i na początku XX wieku”. The Journal of Nutrition 138.11 (2008): 2060-2063.

  www.researchgate.net/publication/23399680_Research_on_Iodine_Deficiency_and_Goiter_in_the_19th_and_Early_20th_Centuries1

• Kaplan, Michael M., Donald A. Meier i Howard J. Dworkin. „Leczenie nadczynności tarczycy radioaktywnym jodem”. Endocrinology and Metabolism Clinics of North America 27,1 (1998): 205-223.

  www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889852905703078

• Rivkees, Scott A. „Leczenie nadczynności tarczycy u dzieci ze szczególnym uwzględnieniem stosowania radioaktywnego jodu”. Recenzje endokrynologii dziecięcej: PER 1 (2003): 212.

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16444161/

• Toft, Daniel J. „Radioaktywna terapia jodem w nadczynności tarczycy jest związana ze zwiększoną śmiertelnością z powodu raka litego”. Clinical Thyroidology 31.8 (2019): 326-329.

  www.liebertpub.com/doi/full/10.1089/ct.2019%3B31.326-329

• Stanbury, John Burton i in. „Nadczynność tarczycy wywołana jodem: występowanie i epidemiologia”. Tarczyca 8.1 (1998): 83-100.

  www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/thy.1998.8.83

• Haymart, Megan R., i in. „Stosowanie radioaktywnego jodu w raku tarczycy”. Jama 306,7 (2011): 721–728.

  www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3352591/

• Bouvet, Clément, i in. „Ponowne leczenie adiuwantowym radioaktywnym jodem nie poprawia przeżycia bez nawrotów u pacjentów ze zróżnicowanym rakiem tarczycy”. Frontiers in Endocrinology 10 (2019): 671.

  www.frontiersin.org/articles/10.3389/fendo.2019.00671/full

• Pineda, JD i in. „Terapia jodem-131 ​​dla pacjentów z rakiem tarczycy z podwyższoną tyreoglobuliną i ujemnym skanem diagnostycznym”. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 80.5 (1995): 1488–1492.

  academic.oup.com/jcem/article-abstract/80/5/1488/2650871

• Skeaff, Sheila. (2011). Niedobór jodu w ciąży: wpływ na rozwój neurologiczny u dziecka. Składniki odżywcze. 3. 265-73. 10.3390 / nu3020265.

  www.researchgate.net/publication/221755969_Iodine_Deficiency_in_Pregnancy_The_Effect_on_Neurodevelopment_in_the_Child

• Mościcka, A i J Gadzinowski. „Wpływ niedoboru jodu w ciazy na rozwój płodu i noworodka”. Ginekologia polska vol. 72,11 (2001): 908 -

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11848033/

• Krassas, Gerasimos i in. „Choroby tarczycy podczas ciąży: szereg ważnych problemów”. Hormony, obj. 14, nie. 1, styczeń 2015, s. 59–69,

  link.springer.com/article/10.1007/BF03401381

• Alexander, Erik K. i in. „Wytyczne 2017 American Thyroid Association dotyczące diagnostyki i leczenia chorób tarczycy podczas ciąży i po porodzie”. Tarczyca 27,3 (2017): 315–389.

  www.liebertpub.com/doi/full/10.1089/thy.2016.0457

• Glinoer, Daniel. „Znaczenie odżywiania jodem podczas ciąży”. Żywienie zdrowia publicznego, vol. 10, nie. 12A, grudzień 2007, s. 1542–1546

  www.cambridge.org/core/journals/public-health-nutrition/article/importance-of-iodine-nutrition-during-pregnancy/3059F2795E74FABFFD50E7130F480FAB

• „Office of Dietary Supplements - Jod”. Nih.Gov, 2017, ods.od.nih.gov/factsheets/iodine-consumer/.

  ods.od.nih.gov/factsheets/iodine-consumer/

• Alvarez-Pedrerol, M i in. „Poziomy jodu i hormony tarczycy u zdrowych kobiet w ciąży i masa urodzeniowa ich potomstwa”. European Journal of Endocrinology, vol. 160, nie. 3, marzec 2009, s. 423–429

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19114540/

• León, Gemma i in. „Dysfunkcja tarczycy u matki podczas ciąży, przedwczesnego porodu i masy urodzeniowej. The Infancia y Medio Ambiente Cohort, Hiszpania. ” Pediatric and Perinatal Epidemiology, vol. 29, nie. 2, 7 stycznia 2015 r., S. 113–122

  onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ppe.12172

• Anees, Mariam i in. „Wpływ suplementacji jodem przez matkę na czynność tarczycy i wyniki porodu w obszarach endemicznych wola”. Aktualne badania i opinia medyczna, vol. 31, nie. 4, 13 lutego 2015 r., S. 667–674

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25629792/

• Cobra, Claudine i in. „Przeżycie niemowląt poprawia się dzięki doustnej suplementacji jodem”. The Journal of Nutrition, tom. 127, nie. 4, 1 kwietnia 1997, s. 574–578

  academic.oup.com/jn/article/127/4/574/4728729

• Patrick L. Jod: Niedobór i względy terapeutyczne. Altern MedRev. 2008; 13: 116–127

  pdfs.semanticscholar.org/6a65/acf35112a508c3b3193a6dbf168e55d5090f.pdf

• Smyth, Peter PA. „Rola jodu w obronie antyoksydacyjnej w chorobach tarczycy i piersi”. Biofactors 19.3-4 (2003): 121-130.

  iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/biof.5520190304

• Venturi Sebastiano. „Czy jod odgrywa rolę w chorobach piersi?” The Breast 10,5 (2001): 379–382.

  www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960977600902674

• Ghent, WR, i in. „Uzupełnianie jodu w chorobie włóknisto-torbielowatej piersi”. Kanadyjski dziennik chirurgii. Journal canadien de chirurgie 36,5 (1993): 453-460.

  pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8221402/

• Backer, Howard i Joe Hollowell. „Stosowanie jodu do dezynfekcji wody: toksyczność jodu i maksimum